Nowe przepisy prawa odnoszące się do zasad wydawania paszportów roślin oraz paszportów roślin łączonych z etykietą materiału siewnego, zakładają ujednolicenie wzorów paszportów roślin, które będą obowiązywały w całej Unii Europejskiej.
Najistotniejszą zmianą będzie wymóg dołączenia w paszporty roślin do wszystkich roślin przeznaczonych do sadzenia, w tym do określonych gatunków nasion, gdzie obecnie dotyczy to tylko ściśle określonych rodzajów/gatunków. Rozszerzony zostanie wykaz gatunków i rodzajów roślin, w tym materiału siewnego oraz produktów roślinnych i przedmiotów podlegających obowiązkowi zaopatrzenia w paszport roślin.
Na podstawie rozporządzenia Uniii Europejskiej nr 2016/2031 wykaz rośłin, które będą musiały posiadać paszport obejmie m.in.:
- wszystkie rośliny przeznaczone do sadzenia;
- niektóre nasiona, tj. te dla których ustalono agrofagi określane jako niekwarantannowe organizmy regulowane (czyli tak zwane RNQPs);
- rośliny wymienione dotychczas w załączniku VAI dyrektywy 2000/29/WE;
- rośliny dla których przyjęto środki unijne dot. przemieszczania w UE;
- rośliny wymienione w aktach wykonawczych dla których wymagana jest inna szczególna etykieta lub inny rodzaj poświadczenia.
W praktyce oznacz to, że nowe przepisy będą dotyczyły wszystkich tzw. „roślin przeznaczonych do sadzenia”, tj. roślin, które są przeznaczone do sadzenia lub przesadzenia, lub pozostają posadzone i obejmą w szczególności:
- drzewa i krzewy, krzewinki, sadzonki, materiał szkółkarski, rośliny w doniczkach lub pojemnikach (np. byliny, rośliny przeznaczone do pomieszczeń)
- bulwy, bulwocebule, cebule, kłącza, korzenie, podkładki, stolony, rozłogi, sadzeniaki ziemniaka, pąki, okulanty, sadzonki, zrazy, szczepy, nasiona określonych gatunków lub rodzajów.
Paszport dla rośłin będzie niezbędny w UE co najmniej przy przemieszczaniu określonych roślin pomiędzy podmiotami profesjonalnymi, np. drzewek owocowych od szkółkarza do sadownika. Paszport nie będzie wymagany w przypadku dostarczania wskazanych w wykazie roślin bezpośrednio użytkownikom ostatecznym.
Jak informuje Państwowa Inspekcja Ochrony Rośłin i Nasiennictwa,paszporty roślin wydane przed 14.12.2019 r., zgodnie z dotychczasowymi przepisami, pozostaną ważne do 14.12.2023 r., o ile nie uległ zmianie stan fitosanitarny roślin, dla których zostały one wydane.
Dzięki danym zawartym na paszporcie roślin możliwa jest szybka identyfikacja miejsca pochodzenia znajdującego się na rynku materiału roślinnego oraz jego producenta, dystrybutora lub importera. Tym samym paszport roślin umożliwia identyfikację ewentualnych źródeł porażenia roślin, produktów roślinnych i przedmiotów przez organizmy kwarantannowe.
Paszportu stanowi poświadczenie, że rośliny, produkty roślinne, którym on towarzyszy:
- zostały wyprodukowane przez podmiot zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego,
- są wolne od organizmów kwarantannowych oraz spełniają wszystkie wymagania specjalne, lub
- podczas wprowadzania na terytorium Unii Europejskiej zostały poddane granicznej kontroli fitosanitarnej na podstawie której zostały uznane za spełniające wymagania specjalne obowiązujące we Wspólnocie, a podmiot je importujący jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego.
Rozporządzenie Unii Europejskiej 2017/2313 określa dokładnie, jak powinien wyglądać paszport rośliny. Na paszporcie powinny znajdować się:
- flaga–kolorowa lub czarno-biała lub biało-czarna (lewy górny róg)
- wyrazy Paszport roślin/ Plant passport (prawy górny róg)
- litera A:odpowiednio nazwa botaniczna lub nazwa przedmiotu, opcjonalnie nazwa odmiany
- litera B:dwuliterowy kod PCz. (PL) i numer rejestracyjny
- litera C:kod identyfikacyjny (np. kod QR)
- litera D:nazwa państwa pochodzenia (odpowiednio trzeciego lub PCz., np. PL)
Dodajmy jeszcze, że wykaz roślin i produktów wysokiego ryzyka stanowi załącznik I do Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2018/2019 z 18 grudnia 2018 r.
Więcej szczegółów o obowiązującym prawie można znaleźć na stronie PIORIN-u
Jak zawsze w takich sprawach, wszystkie problemy praktycznie pojawią się, gdy nowe prawo zacznie obowiązywać. Wątpliwości będzie na pewno wiele. Dlatego warto po szczegółowe informacje, dotyczące naszej produkcji roślinnej, zgłosić się do najbliższego powiatowego oddziału PIORiN-u, by wyjaśnić wszelkie zawiłości.
foto źródło: PIORiN
