W Polsce deficyt wody odczuwamy od dawna, na jednego mieszkańca w naszym kraju przypada zaledwie jedna trzecia europejskiej średniej. Na liście państw europejskich o najmniejszych zasobach wodnych zajmujemy miejsce tuż za Maltą, Cyprem i Czechami. Obserwowane od lat zmiany klimatyczne powodują, że wody jest i będzie coraz mniej. Naukowcy wskazują, że rezerwy wodne w Polsce oceniane są w 45 procentach jako umiarkowane lub słabe, a w 20 procentach jako złe. Przyczyniają się do tego między innymi bezśnieżne zimy: kiedyś topniejąca wiosną okrywa śnieżna powoli nawadniała glebę, teraz padające zimą deszcze gwałtownie spływają i nie dość, że nie pozostają w ziemi, to dodatkowo stanowią zagrożenie powodzią. Czasem wydawać się może, że gwałtowne opady przynoszą dużą ilość wody, jednak ta woda powoduje głównie powodzie i podtopienia, nie pozostaje lecz spływa. W ostatnich latach, w okresie wiosenno-letnim mamy często do czynienia zarówno z nadmiernymi opadami, jak i z suszą hydrologiczną. Podejmowanych jest szereg działań mających zapobiegać tej niekorzystnej sytuacji, dużego znaczenia nabiera mała retencja. Nie do przecenienia są małe zbiorniki wodne, ale istotne w walce o zachowanie wody są też lasy, które doskonale zatrzymują wilgoć.
Kiedy corocznie na znacznym obszarze kraju mamy do czynienia z suszą, tak jak choćby tej wiosny, gdy ogłoszona została na terenie czterech województw, coraz trudniej rolnikom prowadzić produkcję na satysfakcjonującym poziomie. Negatywne skutki upałów i suszy przekładają się na złe wyniki ekonomiczne gospodarstw i pogarszającą się pozycję na rynku.
Aby zapobiegać tym ograniczeniom i jednocześnie dać rolnikom możliwość przeciwdziałania negatywnym zjawiskom, zaplanowano w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych” wsparcie w zakresie nawodnień w gospodarstwie rolnym.
W ramach tego działania będzie można wnioskować o dofinansowanie na:
- budowę ujęć wody, w tym studni i zbiorników;
- zakup i instalację nowych maszyn i urządzeń, w szczególności do poboru, mierzenia poboru, uzdatniania, rozprowadzania wody;
- zakup i instalację nowych systemów nawadniających;
- przygotowanie dokumentacji technicznej operacji, sprawowanie nadzoru inwestorskiego, kierowanie robotami budowlanymi, opłaty za konsultacje, doradztwo na temat zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego i studia wykonalności;
- zakup lub rozwój oprogramowania komputerowego, zakup patentów, licencji, praw autorskich, znaków towarowych.
Inwestycje, których dotyczą powyższe koszty, muszą być bezpośrednio związane z działalnością rolniczą, w tym również mogą dotyczyć nawadniania, lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.
O pomoc będzie mógł wnioskować każdy rolnik, który prowadzi na terenie naszego kraju gospodarstwo o powierzchni nie przekraczającej 300 ha. Limit pomocy dotyczącej nawadniania nie łączy się z limitami z pozostałych obszarów, więc możliwość ubiegania się o wsparcie będą mieć także ci, którzy już uzyskali pomoc z „Modernizacji”.
Wsparcie inwestycji związanych z nawadnianiem jest udzielane, wyłącznie gdy inwestycja jest zgodna z warunkami określonymi w art. 46 rozporządzenia nr 1305/2013 (rozdział: „Inwestycje w nawodnienia”) oraz spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tej inwestycji, w szczególności w zakresie ochrony środowiska i prawa wodnego.
Kwota, jaką można uzyskać to 100 000 zł, przy 50% poziomie dofinansowania.
W ramach „nawadniania” można planować trzy rodzaje inwestycji:
- które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego obszaru, ale pod warunkiem, że jeśli będą mieć wpływ na daną jednolitą część wód podziemnych lub powierzchniowych, to stan tej jednolitej części nie został określony jako mniej niż dobry w planie gospodarowania wodami oraz, że inwestycja ta nie będzie miała negatywnego oddziaływania na środowisko.
- dotyczące ulepszenia istniejących instalacji nawadniających, pod warunkiem,
że przyniesie ona co najmniej 10% oszczędności wody zgodnie z parametrami technicznymi istniejącej instalacji. - które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego terenu i są połączone
z inwestycjami w istniejącą instalację nawadniającą, pod warunkiem, że przyniosą oszczędności wody na poziomie co najmniej 10% - zgodnie z parametrami technicznymi istniejącej instalacji oraz nastąpi zmniejszenie zużycia wody na poziomie całej inwestycji o co najmniej 50%
Każda z inwestycji określonych w obszarze „e” ma być wyposażona w system pomiaru wody, umożliwiający mierzenie zużycia wody na poziomie wspieranej inwestycji.
Na preferencje w obszarze „e” mogą liczyć działania:
- obejmujące inwestycje ulepszające istniejące instalacje nawadniające, w wyniku których będzie można uzyskać wyższą niż wymagana minimalna potencjalna oszczędność wody;
- obejmujące inwestycje, które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego obszaru i są połączone z inwestycjami w istniejącą instalację nawadniającą, w wyniku których będzie można uzyskać wyższą niż wymagana minimalna potencjalna oszczędność wody;
- realizowane na obszarach zagrożonych wystąpieniem suszy;
- w gospodarstwach realizujących korzystne z punktu widzenia ochrony zasobów wodnych zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach PROW 2014-2020.
Co istotne, przy rozpatrywaniu wniosków dotyczących nawadniania nie ma znaczenia, jak w pozostałych obszarach, wielkość ekonomiczna gospodarstwa, nie wymaga się też wykazania wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie. Zakłada się, że inwestycja w nawadnianie już z samej definicji przyniesie korzyści i wpłynie na poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw.
Autor: G_N
