Niewielkie gospodarstwa rolne, nie mając możliwości zwiększenia potencjału produkcji ze względu na mały areał i niejednokrotnie ograniczone zasoby finansowe, poszukują innych sposobów rozwoju. Ich właściciele skupiają się zwykle na produkcji żywności z uwzględnieniem aspektów zdrowotnych i środowiskowych, wykorzystując przy tym mniej ziemi, wody i energii. Gospodarstwa te decydują o zachowaniu tradycyjnego, rolniczego charakteru obszarów wiejskich, niwelując zagrożenia, jakimi są zaprzestanie działalności rolniczej, wyludnianie się i dekoniunktura gospodarcza wsi.
Małe przetwórstwo rolne
Jednym ze sposobów poprawy sytuacji rynkowej małych gospodarstw jest możliwość zwiększenia wartości dodanej wytwarzanych w gospodarstwie surowców (zbóż, owoców, warzyw, mleka, jaj, mięsa itp.) poprzez ich przetwarzanie na miejscu, czyli odchodzenie od anonimowej, hurtowej sprzedaży na rzecz wysokojakościowych, markowych produktów spożywczych. Doskonałym rozwiązaniem jest oferowanie produktów spożywczych trafiających bezpośrednio do konsumentów. W sytuacji gdy spada zaufanie do żywności wytwarzanej metodami przemysłowymi i sprzedawanej w sieciach hipermarketów jest to ciekawa i perspektywiczna droga do poprawy sytuacji ekonomicznej małego gospodarstwa. Każda kolejna afera żywnościowa, zwiększa grono zwolenników żywności naturalnej, lokalnej, wytwarzanej przez konkretnych a nie anonimowych wytwórców, bez pośrednictwa niezliczonych ogniw pośredników. Oznacza to powrót do lokalnych systemów żywnościowych, cechujących się krótkimi łańcuchami dystrybucji i naturalną sezonowością, dostarczających konsumentom żywność o wysokiej wartości biologicznej.
Uruchomienie i prowadzenie przetwórstwa nie jest przedsięwzięciem łatwym, lecz w perspektywie może okazać się dobrym wyborem dla producentów. Działalność taką najprościej jest rozpocząć zgodnie z zasadami Rolniczego Handlu Detalicznego (RHD). A warto wiedzieć, że przetwórstwo na poziomie gospodarstwa pozwala zatrzymać rolnikowi marżę przetwórcy i hurtownika, która łącznie może stanowić nawet do 90% w produktach najwyżej przetworzonych.
Wsparcie finansowe z PROW dla Rolniczego Handlu Detalicznego
Ogłoszony aktualnie nabór wniosków na inwestycje w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój skierowany jest do rolników lub ich małżonków, ubezpieczonych w KRUS w pełnym zakresie, którzy już prowadzą lub zamierzają prowadzić działalność przetwórczą i sprzedaż produktów przetworzonych w ramach RHD. Będą oni mogli uzyskać pomoc w wysokości do 100 000 zł.
Szczegóły dotyczące zasad naboru reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 października 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Szczegóły inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój
Wsparcie jest przyznawane w formie refundacji do 50 % kosztów kwalifikowalnych poniesionych na realizację inwestycji, która może polegać na:
- budowie lub modernizacji budynków wykorzystywanych do prowadzonej działalności, w tym koszty związane z dostosowaniem pomieszczeń pomocniczych służących przygotowaniu posiłków (np. kuchni) i pomieszczeń gospodarczych służących do przechowywania produktów żywnościowych. Koszty budowy możliwe są wyłącznie w zakresie niezbędnym do wdrożenia inwestycji polegającej na zakupie maszyn, urządzeń i wyposażenia.
- zakupie (wraz z instalacją) maszyn lub urządzeń do przetwarzania i magazynowania, aparatury pomiarowej i kontrolnej,
- zakupie wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności w zakresie przetwarzania i zbywania przetworzonych produktów rolnych. Co istotne dla małych przetwórców - możliwy jest zakup przedmiotów o niskiej wartości, z tym, że należy uzasadnić, że są to zakupy niezbędne do realizacji operacji, a ich paramenty techniczne odpowiadają planowanej skali produkcji. Trzeba też pamiętać, że te elementy wyposażenia należy utrzymać w całym okresie trwałości operacji.
Wykluczony jest zakup środków transportu i używanych maszyn, urządzeń lub sprzętu a także realizacji inwestycji odtworzeniowych.
Kolejność przyznawania pomocy
Kolejność przysługiwania pomocy jest ustalana na postawie danych zawartych we wniosku o przyznanie pomocy oraz dokumentach dostarczonych w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy. O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie kryteriów wyboru operacji. Minimalna liczba kwalifikująca do ubiegania się o wsparcie wynosi 4 punkty.
- „Młody rolnik”, tj. osoba która ma nie więcej niż 40 lat w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy otrzyma 3 pkt,
- Za inwestycje związane z ochroną środowiska lub przeciwdziałaniem zmianom klimatu przyznane zostanie 5 pkt,
- Uczestnictwo w unijnych lub krajowych systemach jakości to 3 pkt – pod warunkiem, że zostanie formalnie potwierdzone i jego zakres będzie mieć związek z zakresem operacji objętym dofinansowaniem.
- Innowacyjność operacji pozwoli otrzymać 5 pkt - otrzyma je każdy wnioskodawca rozpoczynający nową działalność dlatego, że każdy jego produkt, proces lub technologia będą nowe, ponieważ dotychczas takiego typu działalności nie prowadził. W przypadku podmiotów prowadzących już działalność w ramach RHD punkty otrzymają wnioskodawcy, którzy największą część kosztów kwalifikowalnych przeznaczą na wprowadzenie nowych w skali gospodarstwa produktów, procesów lub technologii
- Na 5 pkt może liczyć wnioskujący, jeżeli jego operacja dotyczyć będzie przetwarzania i zbywania przetworzonych produktów rolnych, w ramach rolniczego handlu detalicznego, wskazanych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r.
- Jeżeli operacje realizowane będą na obszarach objętych bezrobociem maksymalnie można otrzymać dodatkowe 4 pkt.
Uproszczone wymagania
Do prowadzenia rolniczego handlu detalicznego nie jest wymagane uzyskanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Wnioskodawcy składając wnioski o przyznanie pomocy nie musza posiadać ostatecznych pozwoleń, zezwoleń lub wpisów do odpowiednich rejestrów. Dokumenty te, gwarantujące zgodne z wymaganiami prowadzenie działalności, będą wymagane na etapie składania wniosku o płatność.
G_N
